Khởi động chương trình đào tạo đầu tư qua lăng kính giới đầu tiên tại Việt Nam
Chương trình đào tạo phi lợi nhuận đầu tiên dành cho nhà đầu tư Beyond 2021 chính thức khởi động tại Việt Nam, tập trung vào khía cạnh đầu tư tạo tác động, đầu tư xuyên biên giới và đầu tư qua lăng kính giới nhằm đa dạng hóa danh mục và tăng hiệu quả đầu tư của nhà đầu tư thiên thần.

Sự kiện khai mạc trực tuyến “Hội nghị nhà đầu tư xuyên biên giới Beyond 2021” đã diễn ra ngày 18/8 vừa qua với sự tham gia của những doanh nhân, nhà đầu tư nổi tiếng: bà Vicky Saunders, nhà sáng lập tổ chức hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp SheEO; bà Brigitte Baumann, nhà sáng lập Efino và GoBeyond Early Stage Investing tại châu Âu; và bà Virginia Tan, đối tác đầu tư sáng lập của Teja Ventures - quỹ đầu tư mạo hiểm tiên phong với triết lý đầu tư qua lăng kính giới tại Châu Á.
 


Xây dựng cộng đồng đầu tư bình đẳng xuyên biên giới để tái thiết sau đại dịch

Theo báo cáo đầu tư lăng kính giới Project Sage 3.0 của tổ chức Wharton Social Impact Initiative, đầu tư dựa trên yếu tố về giới đã thu hút được 4.8 tỷ USD trong năm 2019, tăng hơn 2 lần so với năm 2018. Trong khi đó, báo cáo do Investing In Women và Value For Women thực hiện chỉ rõ, 80% tổng số các thương vụ đầu tư qua lăng kính giới trong khu vực Đông Nam Á được thực hiện tại ba quốc gia là Indonesia, Philippines và Việt Nam. Điều này cho thấy mặc dù các nhà đầu tư khó tránh khỏi những khó khăn khi lựa chọn đầu tư qua lăng kính giới, song tiềm năng tăng trưởng và phát triển của GLI đã thúc đẩy họ áp dụng cách tiếp cận tương đối mới này.

Beyond 2021 gồm 4 giai đoạn, Hội nghị khởi động, kêu gọi đăng ký, chương trình đào tạo và Demo Day. Mục tiêu của chương trình là thúc đẩy hoạt động đầu tư chung trong nước và xuyên biên giới với sự tham gia của các nhà đầu tư trên thế giới và các doanh nghiệp khởi nghiệp do phụ nữ lãnh đạo ở Đông Nam Á, giúp gia tăng cơ hội tiếp cận và bình đẳng về nguồn vốn. Đồng thời, tại chương trình, các nhà đầu tư có chung định hướng sẽ cùng kết nối trong một mạng lưới toàn cầu về đầu tư giai đoạn sớm tạo tác động.

Chương trình gồm ba hoạt động chính: đào tạo, kết nối mạng lưới, và huấn luyện chuyên môn cho các nhà đầu tư thiên thần trong khu vực Đông Nam Á. Nhà đầu tư tham gia sẽ được làm quen với những cách thức giúp tăng cơ hội đầu tư thông qua case-study và các mô hình hoạt động được áp dụng trên thế giới. Đồng thời, chương trình cũng mang đến cơ hội kết nối 1:1 và kết nối nhóm, giúp nhà đầu tư mở rộng mạng lưới đối tác. Các diễn giả khách mời và chuyên gia từ những mạng lưới nhà đầu tư quốc tế sẽ tham gia chia sẻ câu chuyện và kinh nghiệm của họ. Đặc biệt, mô hình huấn luyện theo cặp 1:1 sẽ được thực hiện ngay cả khi người tham dự rời chương trình.

“Sáng kiến Beyond 2021 được kỳ vọng sẽ xây dựng được một cộng đồng đầu tư xuyên biên giới, tạo tác động có lồng ghép lăng kính giới, đặc biệt giữa Việt Nam với Indonesia, Philippines và Pakistan để thúc đẩy hoạt động đầu tư, tạo động lực phục hồi cho nền kinh tế hậu đại dịch,” bà Nguyễn Đặng Tuấn Minh, đại diện ban tổ chức Beyond 2021 tại Việt Nam, CEO và đồng sáng lập KisStartup nhấn mạnh tại Hội nghị khai mạc.

Chiến lược đầu tư qua lăng kính giới

Tại Hội nghị khai mạc, các diễn giả đồng thời là các nhà đầu tư dày dạn kinh nghiệm đều đồng tình cho rằng đầu tư qua lăng kính giới là một khái niệm khá mới, nhưng cũng dễ bị hiểu lầm một cách phiến diện. Đầu tư qua lăng kính giới đề cập đến các yếu tố liên quan đến bình đẳng giới trong phân tích và đưa ra quyết định đầu tư. Với cách tiếp cận đầu tư này, phụ nữ không chỉ là người hưởng lợi, mà còn là đối tượng tạo ra thay đổi. Họ có thể làm việc để tạo ra thu nhập, hoặc là những khách hàng.

Là một quỹ đầu tư mạo hiểm tiên phong và kiên trì với triết lý đầu tư qua lăng kính giới tại châu Á, tham gia sự kiện khởi động chương trình đào tạo, bà Virginia Tan, đối tác đầu tư sáng lập của Teja Ventures cho biết song song với những tác động tích cực, đầu tư có tính đến yếu tố giới vẫn còn những định kiến về mặt nhận thức về cách tiếp cận.“Có ý kiến cho rằng đây chỉ là một bộ phận của đầu tư tạo tác động, hay đầu tư xã hội. Lại có những hiểu nhầm rằng cách tiếp cận này chỉ tập trung đầu tư vào nhà sáng lập nữ hoặc CEO, hay đầu tư qua lăng kính giới giống như làm từ thiện mà không đi kèm lợi nhuận,” bà Tan chia sẻ.

Virginia Tan, đối tác đầu tư sáng lập của Teja Ventures chia sẻ tại Hội nghị Beyond 2021

Theo người sáng lập quỹ này, hiện nay Teja Ventures đã ứng dụng 3 góc nhìn chính khi lựa chọn doanh nghiệp: startup có ít nhất một thành viên sáng lập là nữ; có sản phẩm hoặc dịch vụ dành cho hoặc tạo thuận lợi cho phụ nữ; và tạo tác động tích cực cho phụ nữ trong hệ sinh thái. Trong đó, phụ nữ có thể đóng vai trò là khách hàng, người lao động, hoặc nhà phân phối.

Một số định kiến thường gặp khác từ nhà đầu tư là phân biệt đối xử công khai về giới tính, mạng lưới hợp tác khép kín giữa các nhà đầu tư nam, và lấy hành vi của nam giới làm tiêu chuẩn.

Đầu tư xuyên biên giới “cùng nhau”

Nhấn mạnh đầu tư nghĩa là tạo ra những kết nối, các diễn giả cho rằng từ kết nối giữa những cá nhân sẽ dần trở thành kết nối những mạng lưới nhà đầu tư thiên thần. Họ trao đổi thường xuyên về những thương vụ tiềm năng xuyên biên giới.

Là nhà đầu tư đạt giải thưởng và có tầm ảnh hưởng trong giới đầu tư mạo hiểm giai đoạn sớm ở châu Âu, Brigitte Baumann, nhà sáng lập Efino và GoBeyond Early Stage Investing đã chọn tham gia những nhóm đầu tư thiên thần và những thương vụ đầu tư tạo tác động khi bắt đầu sự nghiệp đầu tư. Theo nhà đầu tư này, thông qua việc ra quyết định theo nhóm, các nhà đầu tư thiên thần sẽ cùng nhau học hỏi và “học bằng cách thực hành.”

“Đổi mới sáng tạo sinh ra ở những vùng ngoại vi,” là câu chuyện mà Vicky Saunders, nhà sáng lập tổ chức hỗ trợ khởi nghiệp SheEO, người có bề dày kinh nghiệm vận hành các doanh nghiệp khởi nghiệp tại châu Âu và Silicon Valley hướng tới. Bà đặc biệt nhấn mạnh khuyến khích các nhà đầu tư mạnh dạn “phá vỡ bong bóng” và tìm kiếm những góc nhìn khác biệt, ở những thị trường còn nhiều tiềm năng.

Brigitte Baumann, nhà sáng lập Efino và GoBeyond Early Stage Investing

Đầu tư xuyên biên giới mở ra những cơ hội rất lớn cho danh mục đầu tư. Virginia Tan đã làm việc với các đối tác ở nhiều hệ sinh thái khác nhau từ sáu châu lục, với những quỹ đầu tư lớn như Sequoia, Temasek, Tim Draper hay Google, Amazon. Cuộc thi khởi nghiệp toàn cầu She Loves Tech do Virginia sáng lập hoạt động trên 50 quốc gia, gồm hơn 5,000 doanh nghiệp khởi nghiệp, với tổng số vốn kêu gọi thành công vượt trên 250 triệu USD sau cuộc thi. Nhà sáng lập quỹ Teja Ventures cũng chia sẻ về ý định đầu từ vào các thị trường đang nổi tại Đông Nam Á như Việt Nam, Thái Lan hay Malaysia. “Đông Nam Á đang ngày càng hấp dẫn các nhà đầu tư. Họ đang trong thời kỳ dân số vàng và trong khoảng 10 năm kế tiếp tầng lớp trung lưu sẽ thúc đẩy sự phát triển. Indonesia, Philippines và Việt Nam sẽ là những đầu tàu của khu vực kinh tế lớn thứ 4 thế giới này”, bà Virginia Tan nhìn nhận.

Bình luận về xu hướng đầu tư theo nhóm tại thị trường Việt Nam, bà Nguyễn Đặng Tuấn Minh cho rằng xu hướng chia sẻ rủi ro ở các nhà đầu tư Việt Nam còn khá hạn chế. “Thực tế một số nhóm đầu tư cũng chưa sống sót được lâu. Mô hình nhà đầu tư dẫn đầu (lead investor) cũng hiếm gặp trong hệ sinh thái đầu tư ở Việt Nam”, bà Minh cho biết. Mặt khác, theo bà Minh, khi đầu tư nhà đầu tư nước ngoài tiếp cận thị trường châu Á, họ thường gặp phải rào cản về quy trình pháp lý. Cách tốt nhất đó là hợp tác với các nhà đầu tư địa phương sẽ giúp phần nào tháo gỡ được vướng mắc này.

Tạo tác động là chìa khóa cho cánh cửa đầu tư

Nhà đầu tư hiện nay không chỉ đơn thuần xem xét lợi nhuận mà còn cân nhắc về những tác động của mô hình kinh doanh, tới môi trường hay giải quyết các vấn đề xã hội. “Chúng ta đang sống trong một thế giới nơi những khủng hoảng xảy ra cùng lúc, từ đại dịch, cho đến biến đổi khí hậu”, bà Vicky Saunders dẫn chứng và khuyến nghị “Bởi vậy mà nguồn vốn của chúng ta cần đạt được ý nghĩa cao nhất, hiệu quả một cách tốt nhất. Một trong những hướng đi là đầu tư vào doanh nghiệp thực sự giải được bài toán, những thách thức mà xã hội của chúng ta đang phải đối mặt.”

“Nhìn từ lăng kính giới, có thể thấy phụ nữ đặc biệt quan tâm vào đối tượng mà họ đầu tư thực sự tạo ra tác động và góp phần thay đổi tích cực cho cộng đồng”, bà Vicky Saunders chia sẻ. Xu hướng đó đang thâm nhập mạnh mẽ vào thế giới đầu tư. Đi ngược lại xu hướng này đồng nghĩa nhà đầu tư đánh mất lợi thế cạnh tranh bằng cách tận dụng tài nguyên từ doanh nghiệp và giới thiệu doanh nghiệp này tới toàn hệ sinh thái.

Vicky Saunders, nhà sáng lập tổ chức hỗ trợ khởi nghiệp SheEO chia sẻ tại buổi hội thảo

Báo cáo của Ngân hàng Thế giới chỉ ra rằng giá trị của những thương vụ đầu tư tạo tác động có thể lên tới 26 nghìn tỷ USD. Ngay cả những quỹ đầu tư lớn cũng chạy đua để tìm “miếng bánh tạo tác động” của tương lai. Dẫn chứng từ các số liệu này, các diễn giả đều cùng cho rằng khi mà đầu tư tạo tác động đang dần định hình thành một xu hướng chủ đạo, nhà đầu tư cần cân nhắc kỹ động lực về thương mại, bên cạnh những tác động xã hội tích cực và bền vững. Bởi sau đại dịch Covid, chúng ta buộc phải sống bền vững hơn và có trách nhiệm với xã hội hơn.

Diễn ra trong 3 ngày từ 08-10 tháng 9 năm nay, “Beyond 2021: Investing across borders and innovation” (tạm dịch Beyond 2021: Đầu tư xuyên biên giới và đổi mới sáng tạo) là chương trình đào tạo nhà đầu tư thiên thần đầu tiên về cách tiếp cận đầu tư qua lăng kính giới (Gender lens investing - GLI), tập trung tại Việt Nam, Indonesia, Philippines, Pakistan. Chương trình được bảo trợ bởi sáng kiến chương trình ươm tạo Frontiers Lab Asia và được hỗ trợ bởi Chính phủ Úc, có mục tiêu đa dạng hóa danh mục và tăng hiệu quả đầu tư xuyên biên giới của nhà đầu tư thiên thần tại Đông Nam Á.

Đơn vị huấn luyện chuyên nghiệp về đổi mới sáng tạo Việt Nam KisStartup, tổ chức thúc đẩy kinh doanh Spring Activator đến từ Canada, mạng lưới nhà đầu tư thiên thần lớn nhất Indonesia ANGIN, vườn ươm doanh nghiệp tạo tác động Villgro tại Philippines, quỹ đầu tư mạo hiểm đầu tiên do phụ nữ điều hành tại Pakistan Invest2Innovate, là các đơn vị triển khai chương trình trên toàn khu vực.

Theo: Kinh Tế Và Dự Báo